Η Νηστεία Και τα Μυστικά της


Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Η νηστεία δεν είναι δίαιτα. Πολλοί συγχέουν αυτά τα δυο και οδηγούνται σε ακραίες καταστάσεις, είτε από υπερβάλλοντα ζήλο, είτε από την γοητεία της ιδέας «ευκαιρία για αυστηρή δίαιτα» την στιγμή που ο οργανισμός τους δεν αντέχει την δοκιμασία στην οποία τον υποβάλλουν.
Αν και η νηστεία έχει πολλά κοινά με τη μεσογειακή διατροφή, ένα από τα κορυφαία διατροφικά πρότυπα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κατά την περίοδο της, ειδικά όσοι την ακολουθούν και τις σαράντα ημέρες, απέχουμε από σημαντικές κατηγορίες τροφίμων όπως κρέας, πουλερικά, τυριά, γαλακτοκομικά άρα και από θρεπτικά συστατικά όπως πρωτεΐνες, σίδηρο, ασβέστιο, ψευδάργυρο, βιταμίνη Β12 και άλλα που με κάποιο τρόπο θα πρέπει να πάρουμε από αλλού.
Ας ξεκινήσουμε όμως από τα θετικά της νηστείας και θα φτάσουμε και στις εναλλακτικές που έχουμε για να αναπληρώσουμε το χαμένο έδαφος.
Τα οφέλη της νηστείας
Η νηστεία αποτοξινώνει τον οργανισμό από την κατανάλωση κορεσμένου λίπους (ζωικά λιπαρά). Η περιοδική φυτοφαγία της νηστείας μειώνει σημαντικά την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και ζωικής πρωτεΐνης, ενώ αυξάνεται αντίστοιχα η πρόσληψη σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων από φυτικές τροφές.
Έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι νηστεύουν -άρα διέπονται από θρησκευτικό συναίσθημα- έχουν πολύ λιγότερο οξειδωτικό στρες που ενοχοποιείται για ασθένειες όπως ο καρκίνος και εκφυλιστικά νοσήματα του νευρικού συστήματος (Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ κ.α)
Η νηστεία βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου: Τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα πρωταγωνιστούν αυτήν την περίοδο, ό,τι καλύτερο δηλαδή για το έντερό και την σωστή λειτουργία του. Τα ίδια τρόφιμα διαθέτουν αναλογικά άφθονο φυλλικό οξύ, σημαντικό στοιχείο για τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Υιοθέτηση καλύτερων διατροφικών συνηθειών: Αν αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε τους «κανόνες» της νηστείας για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι πιο πιθανό να διατηρήσουμε τις καλές συνήθειες -και ως εκ τούτου τα οφέλη τους- και μετά την Σαρακοστή.
Ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης: Η γλυκόζη στο αίμα ρυθμίζεται σε επιθυμητά επίπεδα με την βοήθεια των φυτικών ινών, οι οποίες περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες στα περισσότερα νηστίσιμα τρόφιμα.
Μείωση της κακής χοληστερόλης: Ο αποκλεισμός των ζωικών τροφών μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ μας.
Ψυχολογικά οφέλη: Πέρα από την «αποτοξίνωση από την αμαρτία» που αποτελεί το συμβολικό φορτίο της νηστείας, η ψυχολογική ανάταση κατά την Σαρακοστή προκύπτει και από την ευεξία που νιώθει κανείς όταν επιστρέφει σε πιο υγιεινά διατροφικά μονοπάτια.
Εναλλακτικές νηστίσιμες τροφές για…
…ασβέστιο: Τα γαλακτοκομικά καλύπτουν καθημερινά πάνω από τα 2/3 των αναγκών μας σε ασβέστιο, γι αυτό και οι ανάγκες μας σε αυτό αυξάνονται κατά τη διάρκεια της νηστείας. Μπορεί φυτικές τροφές όπως το σπανάκι και τα φασόλια να περιέχουν σεβαστές ποσότητες ασβεστίου, κάποια όμως συστατικά τους όπως τα οξαλοξικά και φυτικά οξέα σαμποτάρουν σημαντικά την απορρόφησή του. Ιδανική πηγή ασβεστίου στην περίπτωση αυτή είναι τρόφιμα όπως το μπρόκολο, το ταχίνι, τα αμύγδαλα και το λάχανο που έχουν μικρή περιεκτικότητα στα συστατικά αυτά καθώς και εμπλουτισμένα τρόφιμα με ασβέστιο όπως το γάλα σόγιας ή αμυγδάλου. Επίσης, η πρόσληψη βιταμίνης D, η οποία συμβάλλει στην απορρόφησή του ασβεστίου είναι εξίσου απαραίτητη. Η έκθεσή μας στον ήλιο λοιπόν την περίοδο αυτή είναι εξίσου σημαντική ενώ για άτομα όπως ηλικιωμένοι, γυναίκες στην εμμηνόπαυση, εγκυμονούσες ή/ και θηλάζουσες, τα οποία εμφανίζουν συχνά έλλειψη βιταμίνης D, η λήψη κάποιου συμπληρώματος ενεργής μορφής βιταμίνης D3 θα πρέπει να συζητηθεί με το γιατρό ή το διαιτολόγο τους.

…ψευδάργυρο: Ένα από τα βασικά θρεπτικά συστατικά που μας εξασφαλίζουν οι ζωικές πηγές πρωτεΐνης που απουσιάζουν κατά την περίοδο της νηστείας είναι ο ψευδάργυρος. Η έλλειψη του συνδέεται με την εξασθένιση του αμυντικού μας συστήματος και την μειωμένη παραγωγή αντισωμάτων. Ψευδάργυρο κατά την περίοδο της νηστείας μπορούμε να βρούμε σε αξιόλογες ποσότητες σε θαλασσινά, ξηρούς καρπούς, στα ρεβίθια, τον αρακά και στα δημητριακά ολικής άλεσης.
…σίδηρο και βιταμίνη Β12: Η απουσία κόκκινου κρέατος αλλά και ζωικών τροφών όπως τα γαλακτοκομικά σχετίζεται και με μειωμένη πρόσληψη σιδήρου και βιταμίνης Β12, δύο συστατικών που συμμετέχουν στην παραγωγή ερυθροκυττάρων και κατ’ επέκταση στη σωστή οξυγόνωση του οργανισμού. Ο σίδηρος που συναντούμε σε τρόφιμα του φυτικού βασιλείου απορροφάται σε μικρές μόνο ποσότητες εξαιτίας ορισμένων συστατικών (π.χ φυτικό οξύ, τανίνες, οξαλικό οξύ) που υπάρχουν στις τροφές αυτές. Για την καλύτερη απορρόφηση του βάλτε στο τραπέζι σαλιγκάρια και θαλασσινά που μας παρέχουν τις απαραίτητες δόσεις σιδήρου που στερούμαστε από το κρέας. Δοκιμάστε επίσης τρόφιμα όπως οι φακές και το σπανάκι, πάντα όμως συνδυασμένα με λεμόνι, για να απορροφηθεί ο σίδηρος από τον οργανισμό. Αντίστοιχα, σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Β12 κατά την περίοδο της νηστείας μπορούν να εξασφαλίσουν τα θαλασσινά, το γάλα σόγιας και τα δημητριακά ολικής άλεσης.

Ποιοι δεν πρέπει να νηστεύουν
Σε έγκυες ή θηλάζουσες είναι απαραίτητη η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, σιδήρου και ορισμένων βιταμινών. Αντίστοιχα πρέπει να αποφεύγουν τη νηστεία όσοι πάσχουν από οστεοπόρωση, εμφανίζουν σιδηροπενική αναιμία, ή ασθένειες όπως η παγκρεατίτιδα και ο διαβήτης. Και τα παιδιά που βρίσκονται στην ανάπτυξη καλό είναι να μην υποβάλλονται σε μακροχρόνιους περιορισμούς καθώς το ασβέστιο είναι απαραίτητο για γερά οστά, ενώ οι πρωτεΐνες συντελούν στην ομαλή ανάπτυξη και διατήρηση του μυϊκού ιστού.

Κάντο όπως οι μοναχοί
Στη μοναστηριακή διατροφή αποδίδεται η μακροζωία των μοναχών οι οποίοι ζουν μέχρι και τα 95 έχοντας καλή ψυχική και σωματική υγεία. Μάλιστα η νηστεία των μοναχών φαίνεται ότι αποτελεί ασπίδα για τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η μοναστηριακή διατροφή δεν είναι μόνο αυτό που αποκαλούμε Μεσογειακή Δίαιτα. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι το ότι οι μοναχοί τρώνε ακόμη με τον παραδοσιακό τρόπο. Στους μοναχούς δεν υπάρχει πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό φαγητό. Στο μοναστήρι υπάρχει η πρωινή και βραδινή τράπεζα. Δύο γεύματα την ημέρα, απλά και με κανονικά διαλείμματα. Γεύματα που διαρκούν περίπου είκοσι λεπτά, χωρίς θορύβους και συζητήσεις. Μήπως να αναθεωρήσουμε οι υπόλοιποι;
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η νηστεία της Σαρακοστής είναι μια φυσική ασπίδα προστασίας από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και όχι μόνο. Η παραδοσιακή δίαιτα της Σαρακοστής, χάρη στα άφθονα λαχανικά και φρούτα, είναι πλούσια σε βιταμίνες (A, C, E), φυλλικό οξύ, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες. Αντίθετα, είναι «φτωχή» σε κορεσμένα ζωικά λίπη. Τα όσπρια, με τη σειρά τους, αποτελούν το «κρέας» της νηστείας. Μας παρέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, αλλά και φυτικές πρωτεΐνες, με μηδαμινό λίπος.
Αν συνδυαστούν σωστά, με δημητριακά (ρύζι, καλαμπόκι, ψωμί), μας δίνουν πρωτεΐνες, ισάξιες του κρέατος.
Το ψωμί βρίσκεται στη βάση της μοναστηριακής διατροφικής πυραμίδας και εκτός από σύνθετους υδατάνθρακες (βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό μας), περιέχει φυτικές ίνες και βιταμίνες Β και Ε.

Τι τρώνε οι μοναχοί του Αγίου Όρους

Στις μέρες μας, οι καλόγεροι του Αγίου Όρους τρώνε κατά κόρον λαχανικά λόγω νηστείας. Επίσης καταναλώνουν και λαχανικά εκτός εποχής τα οποία συντηρούν στο ψυγείο. Στα περισσότερα μοναστήρια το ψωμί είναι από σιταρένιο αλεύρι ολικής άλεσης.
Οι σύγχρονοι μοναχοί, όπως και οι παλαιότεροι, τρώνε όλα τα όσπρια εκτός από ξερά κουκιά. Σε όλα τα μοναστήρια τρώνε ψάρια, συνήθως κατά το Σαββατοκύριακο και τις γιορτές ενώ σπάνια καταναλώνουν παστό βακαλάο.
Τα περισσότερα ψάρια και χταπόδια που τρώνε σήμερα οι μοναχοί, είναι κατεψυγμένα. Πίνουν επίσης ελάχιστη ρακί και καταναλώνουν αρκετά γαλακτοκομικά και αυτά μόνο τις ημέρες που έχει κατάλυση. Επίσης καταναλώνουν φρέσκα φρούτα τα οποία καλλιεργούν οι ίδιοι αλλά και φρούτα συντηρημένα στο ψυγείο. Η διατροφή τους περιλαμβάνει ακόμη νηστίσιμα γλυκά, σε περίοδο νηστείας και αρτύσιμα, δηλαδή με γάλα, βούτυρο και αυγά, τις ημέρες των εορτών.

Τα οφέλη της μοναστηριακής διατροφής

Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα.

Βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης.

Προστατεύει από την οστεοπόρωση και διάφορους τύπους καρκίνου.

Διαθέτει αντιγηραντικές ιδιότητες.

Ευνοεί την καλύτερη λειτουργία του εντέρου.

Καλή φυσική κατάσταση

Ισορροπημένη ψυχοσωματική κατάσταση, ευεξία

Ελαχιστοποίηση των ποσοστών θανάτου από καρκίνο στομάχου και πνευμόνων επειδή οι μοναχοί δεν καπνίζουν.

Ανύπαρκτη σχεδόν η περίπτωση του καρκίνου παχέος εντέρου. Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια, μόνο ένας μοναχός πέθανε από καρκίνο του παχέος εντέρου.

Εξίσου σπάνια είναι η περίπτωση του καρκίνου του προστάτη.

Χαμηλό ποσοστό καρδιολογικών περιστατικών καθώς επίσης και όλων των παθήσεων που έχουν άμεση σχέση με την καρδιά, δηλαδή πίεση, αρτηριοσκλήρυνση, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια κλπ.

To top